Từ thành phố Pleiku, du khách theo quốc lộ 14 đi khoảng 15 km đến thị trấn Phú Hòa (huyện Chư Pah), rẽ trái theo đường tỉnh 673, đi 22 km nữa là đến Nhà máy Thủy điện Ya Ly. Nơi đó không chỉ có vóc dáng công nghiệp hiện đại, mà còn có cảnh quan thiên nhiên làm xao xuyến lòng người...
Ở nơi đây, trước kia ngọn thác Ya Ly hùng vĩ đã đổ nước xuống dòng Sê San, thét gào ngàn năm giữa rừng xanh núi đỏ. Từ khi con người thuần phục ngọn thác hoang dã, đưa nhà máy vào hoạt động từ tháng 11/2004, nước sông Sê San đã thực sự biến thành "vàng". Không những thế, Ya Ly còn trở thành một điểm du lịch lý thú của vùng Bắc Tây Nguyên, thu hút hàng trăm lượt khách tham quan mỗi ngày.
Qua cổng nhà máy, xe đưa du khách đến thăm Đài tưởng niệm 27 người là thợ xây dựng, chuyên gia, công nhân... đã ngã xuống vì tai nạn hay lũ quét trong thời gian 9 năm xây dựng nhà máy. Từ đây, con đường đi trên mặt đập dâng dẫn đến cửa nhận nước. Phía bên phải đập là hồ chứa nước rộng mênh mông, bên trái là những cửa xả lũ mà mỗi khi vận hành gây nên những tiếng dội trầm hùng vang vọng không gian. Cột nước từ cửa xả đổ ập xuống sông Sê San, tung lên cao đến vài chục mét những đám mây bọt nước nhỏ li ti, trắng xóa.
Nước từ cao trình 515 m so với mặt biển qua 4 cửa nhận, theo 2 đường ống đường kính 7 m chạy dài 4 km âm trong lòng núi với chênh lệch độ cao 210 m, đổ vào 4 tổ máy làm quay turbin phát ra dòng điện. Mỗi ngày nhà máy thủy điện lớn thứ hai của đất nước này (tổng công suất 720 MW, chỉ thua Nhà máy thủy điện Hòa Bình với 8 tổ máy, tổng công suất 1.920 MW) phát lên lưới quốc gia một lượng điện trị giá 8 tỷ đồng. Một năm, Nhà máy nộp vào ngân sách 50 tỷ đồng thuế sử dụng tài nguyên nước. Và Ya Ly chỉ là một trong số những bậc thang thủy điện đã và đang được xây dựng trên dòng sông Sê San (bao gồm: Ya Ly, Sê San 3, Sê San 4, Đăkglei và Pleikrông).
Khách đến thăm Ya Ly ngoài việc được vào tham quan tận trong hầm đặt turbin phát điện, còn có thể chiêm ngưỡng phong cảnh thiên nhiên rất đẹp của những cánh rằng nguyên sinh còn được giữ gìn gần như nguyên vẹn trong khu vực rộng tới 20 km2 bao quanh Nhà máy. Không những thế, Nhà máy còn có kế hoạch huy động công nhân tham gia trồng mới mỗi năm 100 ha rừng. Những ngọn đồi bao quanh hồ chứa nước đều đã được phủ kín màu xanh cây lá. Chính nhờ những nỗ lực gìn giữ môi trường thiên nhiên mà Nhà máy đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường trao tặng Giải thưởng Môi trường 2005.
Một thú vui du khách khó lòng bỏ qua khi đến Nhà máy thủy điện Ya Ly là đi tàu thủy tham quan cảnh hồ. Hồ chứa nước khổng lồ với diện tích rộng tới 64,5 km2, dung tích hơn 1 tỷ m3 nước và độ sâu khoảng 70 m. Trong lòng hồ là những tặng vật đặc sắc của sông Sê San như cá chình, cá lăng và đặc biệt là cá anh vũ - một loài cá rất quý xưa kia chỉ được dùng để tiến vua. Cá hồ Ya Ly rất lớn, có con nặng tới 15-20 kg, thịt chắc lẳn. Một bữa tiệc chia tay giữa du khách với "biển hồ" Ya Ly với món lẩu cá trên khoang tàu du lịch lênh đênh giữa mặt hồ hoặc dưới hiên Nhà hàng Kơ-nia lộng gió ven hồ hẳn là một kỷ niệm khó quên trên đất Tây Nguyên.
(Nguồn: VOV)
