Người Chăm ở An Giang sống tập trung tại các huyện An Phú, Tân Châu và Phú Tân, có tháng Thánh lễ rất thiêng liêng gọi là Ramadan. Ðây là tháng ăn chay diễn ra từ ngày 01/9 đến 30/9 theo lịch Hồi giáo.
Ðây là một dịp để đồng bào, cả nam lẫn nữ từ năm tuổi trở lên tự kiểm điểm lại những hành động đúng - sai của mình trong từng ngày, từng tháng của năm qua để khắc phục, sửa chữa những hành vi sai trái. Mỗi người trong suốt tháng này, từ rạng đông đến chạng vạng phải tuyệt đối nhịn ăn, nhịn hút thuốc lá, nhịn uống (khi tắm cũng không để cho nước ngập đến lỗ tai). Cũng không được sát sinh hại vật, và nhất là không gây gổ, cãi vã làm mất đoàn kết với bất cứ ai. Ðược biết, trong thời gian thực hành tháng Thánh lễ, không được tổ chức vui chơi, hát xướng.
Ðể chuẩn bị, trước ngày vào lễ Ramadan, bà con trong xóm tụ họp lại bàn tính việc cùng nhau mua sắm bánh trái hoặc bò (vì tuyệt đối không ăn thịt heo và chó, nên bà con không nuôi những con vật này) để khi "ra lễ" sẽ cùng nhau liên hoan vui vẻ tại một căn nhà rộng rãi hoặc tại Thánh đường, nhưng không uống rượu, kể cả bia.
Thức ăn truyền thống của đồng bào trong những buổi tiệc tùng là hai món cà-ri và cà-púa. Tên gọi hai món ăn này là nói theo tiếng Ấn Ðộ, nhưng truy nguồn gốc thì cà-ri là món ăn ưa thích của người Ấn, còn cách làm cà-púa giống với cách làm của người Thái-lan. Cà-ri nấu với khoai; cà-púa không nấu chung với món nào hết, với gia vị mạnh và cay hơn cà-ri.
Về trình bày, thịt nấu cà-ri cắt sao cũng được, trong khi cà-púa thì có quy tắc nhất định: một kg thịt cắt ra làm 16 cục (miếng); mỗi "carê" (bốn người ngồi một mâm) dọn lên hai đĩa, mỗi đĩa bốn cục. Như vậy tiêu chuẩn mỗi người là hai cục thịt nạc. Trên mâm có dọn thêm một món dưa chua và một tô xương xúp.
Do cà-púa chỉ sử dụng toàn "thịt nạc khối", nên phần thịt nạc vụn đã bỏ hết gân, được dùng làm món "tung lò mò" (lạp xưởng bò), cắt nhuyễn, trộn đều với tiêu, tỏi, bột ngọt, đường và một vài loại gia vị riêng, trong đó có cơm nguội. Trộn xong để một lúc cho thấm rồi dồn vào ruột bò đã lộn bề, đem phơi. Ðặc biệt, tung lò mò để càng lâu, càng khô, ăn càng ngon, đến một, hai tháng cũng không hỏng. Thưởng thức tung lò mò ngon nhất là nướng và chiên, ăn với rau sống, chuối chát...
"Những ngày hội" sau tháng Thánh lễ được diễn ra trong ba ngày, từ ngày 1 đến ngày 3 tháng 10 theo Hồi lịch. Ðây cũng là ngày "hẹn truyền thống" của những thành viên trong cộng đồng đồng bào Chăm theo Hồi giáo. Tất cả những người vì sinh kế, đi làm ăn phương xa đều trở về đoàn tụ với gia đình, thăm hỏi bà con thân thuộc, xóm giềng. Người Chăm ở An Giang xem đây là những ngày vui nhất, nhà nào cũng sẵn sàng cơm nước, và chuẩn bị đầy đủ đặc sản để đãi khách, bất kể thân, sơ, gọi là tết Roya, ngày này vui như người Việt ăn Tết Nguyên đán.
(Nguồn: Báo Nhân Dân)
