Các hang động trong khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng có thể chia làm ba hệ thống chính : hệ thống động Phong Nha, hệ thống hang Vòm và hệ thống hang Rục Mòn.
 |
| Cửa động Phong Nha |
Hệ thống động Phong Nha có tổng chiều dài trên 40km, bắt nguồn từ phía nam của vùng núi đá vôi Kẻ Bàng. Cửa chính là động Khe Ry và động Én nằm ở độ cao khoảng 300m so với mặt nước biển. Các hang trong hệ thống này phân bổ theo dạng cành cây chạy theo hướng đông bắc - tây nam. Trong đó, động Phong Nha (hay còn gọi là răng gió, động Nước, Phong Nha hạ) có chiều dài trên 7.700m là động giữ nhiều kỷ lục với "7nhất": Hang nước dài nhất; Cửa hang cao và rộng nhất; Bãi cát, đá rộng và đẹp nhất; Hồ ngầm đẹp nhất; Thạch nhũ tráng lệ và kỳ ảo nhất; Dòng sông ngầm dài nhất Việt Nam; Hang khô rộng và đẹp nhất thế giới.
 |
| Thạch nhũ ở động Phong Nha |
Cửa động rộng khoảng 20m, bên trong có 14 hang và dòng sông ngầm dài 13.969 m. Các thạch nhũ trong động đã trải qua hàng triệu năm kiến tạo từ nước hòa tan với đá vôi, tích tụ thành những hình tượng lạ mắt như hình sư tử, hình ngai vàng, hình đức Phật...Nằm gần động Phong Nha còn có động Tiên Sơn (hang Khô hay Phong Nha thượng), là một động đẹp nổi tiếng ở khu vực này. Cửa vào nằm cách cửa động Phong Nha khoảng 1.000 m, ở độ cao so với mực nước biển khoảng 200 m, có chiều dài là 980 m. Từ cửa động đi vào khoảng 400 m có một vực sâu chừng 10 m, và sau đó là động đá ngầm tiếp tục dài gần 500 m, khá nguy hiểm nên du khách chưa được phép đến khu vực này mà chỉ tham quan tới khoảng cách 400 m từ tính từ cửa động.
Hệ thống hang Vòm có tổng chiều dài trên 30km, bắt nguồn từ hang Rục Cà Ròng, nằm ở độ cao 360m so với mặt nước biển và kết thúc là hang Vòm. Hệ thống này nằm trên trục có hướng chung là nam - bắc. Sông Rục Cà Ròng lúc ẩn mình trong các núi đá, lúc lại xuất hiện trên những thung lũng hẹp và sâu, cuối cùng đổ ra song Chày ở cửa hang Vòm.
Hệ thống hang Rục Mòn nằm ở địa phận huyện Minh Hóa, là nơi sinh sống của người thiểu số Arem, chưa được khảo sát nhiều nên thông tin còn hạn chế.
Thanh Nguyên (Tổng hợp)
