Văn hóa Óc Eo là một trong những nền văn hóa cổ, hình thành và phát triển trên cơ tầng bản địa trong khoảng 10 thế kỷ đầu công nguyên ở khu vực đồng bằng Nam bộ. Được phát hiện lần đầu tiên ở Óc Eo, Ba Thê (An Giang), sau đó được mở rộng ra phạm vi các tỉnh miền nam như: Đồng Nai, thành phố Hồ Chí Minh, Vĩnh Long, Trà Vinh, Tiền Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ…
Với khoảng hơn 100 cổ vật quý, hiện vật được trưng bày lần này được chia thành 3 nhóm: Đồ gốm; Đồ trang sức và những hiện vật bằng kim loại và nhóm tượng thờ Phật giáo và Hindu.
Nhóm hiện vật Đồ gốm: Hiện diện trong hầu hết các di tích và là loại hình hiện vật thể hiện truyền thống bản địa rõ ràng nhất, bao gồm ba loại hình chính là đồ gia dụng, công cụ lao động và trang trí kiến trúc. Sản phẩm phổ biến là đồ gốm gia dụng như bình, hũ, nồi, nắp, bát, cốc, chai… trong đó loại hình đặc trưng nhất là bếp lò, vật dụng quen thuộc và thiết yếu của cư dân vùng sông nước. Vật liệu xây dựng và phù điêu trang trí kiến trúc bằng đất nung cũng là những di vật chủ yếu trong các di tích kiến trúc đền tháp của văn hóa Óc Eo.
Nhóm hiện vật Đồ trang sức và những hiện vật bằng kim loại: Đồ trang sức Óc Eo gồm nhiều loại hình như vòng, nhẫn, bông tai, dây chuyền, hạt chuỗi… được chế tác từ các loại chất liệu quý như vàng, đá ngọc, mã não, thạch anh, thuỷ tinh… với nhiều màu sắc, kích cỡ, hình dáng khác nhau. Đáng chú ý là các lá vàng dập nổi, chạm khắc tạo hình hoa văn trang trí và chữ Phạn cổ. Ngoài ra còn có những con dấu, mặt nhẫn khắc hình người, động vật và các loại tiền vàng, bạc, hợp kim thiếc…
Nhóm tượng thờ Phật giáo và Hindu: Tượng thờ Hindu giáo và Phật giáo bằng đá và bằng gỗ, một số ít bằng đồng, được tìm thấy trong nhiều di tích và rải rác trên khắp vùng Nam bộ. Giai đoạn phát triển rực rỡ nhất của nghệ thuật điêu khắc Hindu giáo và Phật giáo ở đây là từ thế kỷ V đến thế kỷ VII. Phong cách điêu khắc vừa phản ánh rõ nguồn gốc ảnh hưởng từ nghệ thuật Ấn Độ, vừa thể hiện xu hướng bản địa hóa. Truyền thống nghệ thuật này còn được duy trì và phát triển trong giai đoạn sau, từ thế kỷ VIII trở đi, mà nhiều nhà nghiên cứu tạm gọi là giai đoạn hậu Óc Eo.
Phòng trưng bày Văn hóa Óc Eo - Phù Nam đã giúp người xem thấy được giá trị nhiều mặt của các cổ vật trưng bày, góp phần vào việc tìm hiểu sâu sắc hơn lịch sử Việt Nam; hình thành ý thức trong việc bảo vệ di sản văn hóa dân tộc.
Cũng trong buổi sáng nay, Bảo tàng lịch sử quốc gia đã tổ chức lễ tiếp nhận một số tài liệu, hiện vật quý do một số tổ chức, cá nhân hiến tặng./.
