Côn Đảo là một quần thể tiền tiêu nằm ở Đông Nam nước ta, gồm 16 hòn đảo lớn, nhỏ. Hành trình khám phá các hòn đảo này để lại nhiều dư âm thú vị. Hòn Cau là một điểm dừng chân lý thú. Hòn Cau còn có tên gọi khác rất mỹ miều là hòn Phú Lệ.
Khi đặt chân đến Côn Đảo, bao giờ du khách cũng được các hướng dẫn viên kể về sự tích Hòn Cau. Đây là một câu chuyện tình éo le, đau khổ gần giống như mô típ của Hòn Vọng Phu ở chỗ anh em cùng yêu nhau.
Truyện kể rằng, vào khoảng thế kỷ 18 tại làng Cỏ Ống có một gia đình nọ sống bằng nghề chài lưới và làm vườn. Ông làm chức Hương Câu. Hai vợ chồng sinh hạ được một cậu con trai đặt tên là Trúc Văn Cau. Lớn lên, cậu con trai nổi tiếng là thông minh, tài hoa nhất làng. Lúc đó, trong làng cũng có cô Mai Thị Trầu là con gái duy nhất của ông Đinh và bà Bèo. Trầu là một thiếu nữ mặn mà, duyên dáng, theo nghiệp bút nghiên, văn thơ hay chẳng kém chàng Cau.
Một hôm nàng Trầu mang giỏ lên rừng bẻ măng, bỗng gặp chàng Cau đi thăm bẫy gà rừng, bên cạnh bờ suối ông Tạ. Vốn nghe tiếng nhau, nay được gặp mặt tình yêu nảy nở. Một hôm chàng Cau ngỏ lời với cha xin cưới nàng Trầu về làm vợ. Ông Hương Câu biến sắc và nói thật với con: "Nàng Trầu tiếng bên ngoài là con ông Đinh nhưng nó là máu thịt của cha, tức là em ruột cùng cha khác mẹ với con. Trước khi về với ông Đinh, bà Bèo đã có thai với cha".
Nghe qua như sét đánh ngang tai, Cau âm thầm bỏ xứ ra đi, thả bè trôi qua hòn đảo nhỏ cách làng Cỏ Ống có hơn mươi dặm. Đó là Hòn Cau ngày nay. Còn nàng Trầu, sau khi câu chuyện cha và mẹ nàng bị phát giác, đau khổ vì Cau bỏ đi, nàng đã trầm mình tự tử. Nơi nàng tuyệt mạng có bãi nước gần bãi biển, ngày nay có tên là Bãi Đầm Trầu.
Hiện nay Hòn Cau là một trong những điểm quan trọng bảo tồn các loài động vật hoang dã, quý hiếm. Đến với hòn Cau, du khách có thể tìm hiểu nhiều hệ sinh thái kỳ thú và tận hưởng phong cảnh đẹp hoang sơ và một môi trường trong lành. Mọi người cũng có thể nghỉ qua đêm để xem rùa biển lên bãi đẻ trứng hoặc nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng…
Nguồn: Website Cà Mau
