Là loài hoa mang đậm bản sắc của núi rừng Tây Bắc, hoa ban mang vẻ đẹp thuần khiết đến mê hồn. Mỗi mùa hoa ban nở, đất trời Tây Bắc như chìm vào cảnh lạc tiên. Hoa ban cũng là loài hoa mang đến nét độc đáo cho nền ẩm thực của người dân nơi đây, đặc biệt là với bà con dân tộc Thái.
Hoa ban có nhiều màu sắc: ban đỏ, ban tím nhưng nhiều nhất vẫn là ban trắng. Bà con dân tộc Thái vẫn thường sử dụng cánh hay những chiếc lá ban còn non để ăn như loại thực phẩm phổ biến hằng ngày. Ai có dịp lên Tây Bắc mùa hoa ban nở rực sẽ có dịp được thử những món ăn từ hoa ban rất độc đáo này. Cái chan chát mà ngòn ngọt của hoa sẽ hấp dẫn vô cùng khi hòa quyện cùng vị béo ngậy của chân giò làm cho người ăn phải xuýt xoa. Với người Thái, hoa ban còn được xào chung với thịt lợn rừng, làm nộm, chấm với món chéo cá “chéo pa”… lạ miệng. Đặc biệt, món xôi trong dịp tết hay lễ chạp càng không thể thiếu một vài cánh hoa ban rừng. Thêm cánh hoa ban, món xôi mới dậy được mùi thơm và mang lại màu sắc đẹp mắt, hấp dẫn hơn.
Mùa hoa ban nở ngập trời núi rừng Tây Bắc là lúc mùa quả nhót chín rực đỏ trên cây. Người Thái đã khéo lấy quả nhót này mang về giã nhỏ, lọc nước cốt pha với một ít muối, ớt, bột ngọt, tỏi là đã có một chén nước để chấm xôi hoa ban ngon hảo hạng.
Ai từng lên Tây Bắc, nếm món ăn này mới thấy hết nét đặc biệt cũng như cái tài khéo léo của bà con nơi đây.
Là một nguyên liệu nấu ăn độc đáo và cũng là vị thuốc quý trong việc chữa bệnh về đường ruột, giải nhiệt, lợi sữa, lành dạ… vì thế mà hoa ban luôn được xem là biểu tượng đẹp của núi rừng Tây Bắc, nhờ nó mà nền văn hóa ẩm thực của bà con nơi đây thêm phần hấp dẫn và mang màu sắc riêng biệt./.
