Du ngoạn Châu Văn Sơn

Từ cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy thuộc tỉnh Hà Giang, chúng tôi vượt qua một hành trình dài 135km để ghé thăm Châu Văn Sơn - một trong năm châu tự trị của tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.

Bạt ngàn hoa sen

Đây là quê hương của cây tam thất. Loại thảo dược quý này được trồng bạt ngàn trên những thửa ruộng mênh mông và có mặt trong siêu thị, nhà hàng, ngoài chợ, cả trong túi xách của khách du lịch Việt Nam khi về nước. Châu Văn Sơn còn có khu du lịch Phổ Giả Hắc nổi tiếng với trò té nước thu hút hàng ngàn khách du lịch, là một ví dụ điển hình cho óc kinh doanh du lịch nhạy bén của người Trung Quốc.

Kim bất hoán

Rời cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy, cách thị xã Hà Giang khoảng 22km, chúng tôi bắt đầu chuyến du hành đến Châu Văn Sơn. Vượt qua quãng đường lên dốc xuống đèo dài khoảng 40km, xe bắt đầu bon bon trên con đường cao tốc êm ru, thênh thang tít tắp về phía đường chân trời. Xe hơi loang loáng trên xa lộ, lác đác mới có xe gắn máy. Chịu khó quan sát sẽ thấy người Trung Quốc rất ưa chuộng xe hơi nội địa, trừ giới có nhiều tiền mới xài xe nhập khẩu hạng sang.

Châu Văn Sơn là châu miền núi, gồm tám huyện và một thành phố, có nhiều tiềm năng phát triển du lịch, thương mại, khai thác khoáng sản, du lịch. Ở đây, người dân trồng nhiều nông, lâm sản như hoa hồi, thảo quả, gạo, thuốc lá… nhưng sản phẩm chủ lực là tam thất. Có đến 85% sản lượng tam thất của cả nước Trung Quốc rộng lớn được trồng ở Châu Văn Sơn, trên tổng diện tích khoảng 1.500 hecta!

Đằng sau thống kê này còn hé lộ cả một chiến lược quy hoạch, phát triển tam thất đồng bộ dài hạn của Trung Quốc. Việc chọn loại sản phẩm nông nghiệp phù hợp và tập trung đầu tư, khai thác bài bản vì lợi ích lâu dài đã mang lại những thành công lớn cho nông dân. Hàng năm, có tới 1.400 tấn tam thất được cung cấp ra thị trường từ những thửa ruộng màu mỡ của người nông dân Châu Văn Sơn. Rất nhiều hộ nông dân, công ty quốc doanh, xí nghiệp tư nhân ở Châu Văn Sơn trồng, chế biến và kinh doanh tam thất phục vụ cho cả thị trường trong nước lẫn xuất khẩu.

Người Trung Quốc gọi loại cây này là “kim bất hoán”, nghĩa là đem vàng cũng không đổi được, hàm ý giá trị vượt bậc của nó. Người Trung Quốc hay dùng gà ác hầm với tam thất để bồi bổ sức khỏe cho người ốm. Đối với phụ nữ, nhất là phụ nữ sau sinh nở thì tam thất thực sự cần thiết. Từ xa xưa, đây là món ăn - vị thuốc bí truyền dành cho những sản phụ gia đình danh gia vọng tộc Trung Hoa. Tam thất được sánh ngang với linh chi và nhân sâm.

Cô hướng dẫn viên du lịch tên Hương đã nhiều lần xuôi ngược trên tuyến Hà Giang-Châu Văn Sơn nói rằng kinh tế Châu Văn Sơn phụ thuộc khá nhiều vào cây tam thất. Vì thế, loài thảo dược này ngày càng được trồng đại trà trên khắp châu. Nhiều hội chợ thương mại, nông nghiệp quốc tế về tam thất được tổ chức đều đặn hàng năm nhằm quảng bá cho kim bất hoán.

Chúng tôi đã ghé thăm một siêu thị tam thất ngay trung tâm Châu Văn Sơn. Cả một không gian rộng lớn sáu tầng lầu tràn ngập toàn tam thất. Bao nhiêu là tam thất tươi, bột tam thất, tam thất đóng gói, rồi trà tam thất, rễ tam thất… Người bán kẻ mua tấp nập. Chất lượng sản phẩm tại siêu thị được kiểm định nghiêm ngặt vì chính quyền phạt nặng người bán hàng nào đánh lừa người tiêu dùng bằng sản phẩm kém chất lượng. Nhưng giá cả tam thất thì có thể xê dịch đôi chút, tùy vào thỏa thuận giữa người bán và người mua.

Mua tam thất dạng bột có giá rẻ hơn chút đỉnh so với tam thất bán theo ký. Người mua nếu có tài ăn nói thì có thể được khuyến mãi vài lạng làm quà. Một chị cũng đi trong đoàn vốn là dân marketing “pro” đã hí hửng ra về với năm lạng bột tam thất được tặng. Giá trị kinh tế tuy không lớn, nhưng sự hài lòng của người mua thì lớn hơn nhiều.

Củ tam thất trông giống con ốc đá, đầu có nhiều mấu. Tam thất già có chất lượng tốt hơn tam thất non. Tam thất thường được thu hoạch khi đã trồng được bốn đến sáu năm vì ở độ tuổi này có chất lượng tốt nhất.

Mất tiền để… ướt người

Từ siêu thị tam thất, chúng tôi lên xe, ngồi ép mình giữa các túi tam thất lớn nhỏ, trực chỉ huyện miền núi Khâu Bắc, cách trung tâm Châu Văn Sơn 135km để ghé thăm khu du lịch Phổ Giả Hắc. Gần đến nơi, xe “đụng” phải một con đường đang thi công. Đá hộc chất đầy hai bên đường. Một khúc đường làm dang dở để lộ ra mép đường có độ dày đến 10cm toàn xi măng chắc nịch như tường thành. Thảo nào đường sá ở xứ xa xôi, hẻo lánh mà ngay cả nhiều người Trung Quốc cũng không biết tên này lại phẳng và có độ bền hàng chục năm như thế.

Một khu du lịch khuất nẻo nằm nép mình giữa những dãy núi đá vôi sừng sững ở huyện vùng xa của tỉnh Vân Nam thì có gì đặc biệt? Phổ Giả Hắc không có thắng cảnh thiên nhiên “sơn kỳ thủy tú” hay di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng. Do đó, người ta chỉ biết trông chờ vào chính ý tưởng và sự chuyên nghiệp của mình. Dưới bàn tay ma thuật của Tập đoàn Tam Hâm - chủ đầu tư khu du lịch, sau gần chục năm đi vào hoạt động, Phổ Giả Hắc ngày càng nổi tiếng, ăn nên làm ra, chứng tỏ tầm nhìn xa trông rộng và những tính toán đúng của doanh nghiệp này.
 

Chợ bán trâu bò Truy Lý thuộc khu tự trị người Choang ở Châu Văn Sơn

Ở Châu Văn Sơn, Tam Hâm là một đại gia tên tuổi, kinh doanh đủ thứ, nào bất động sản, cơ sở hạ tầng, khu du lịch, khách sạn, nhà hàng, khu vui chơi giải trí… Ngay tại cổng vào Phổ Giả Hắc có tấm biển rất to tóm tắt tiểu sử tập đoàn và những công trình tiêu biểu. Trong tiếng Trung Quốc, “tam hâm” có nghĩa là ba thỏi vàng, song có lẽ tập đoàn tư nhân này tạo ra mức lợi nhuận trị giá hàng trăm thỏi vàng nhờ Phổ Giả Hắc.

Đây không phải là một resort cao cấp mà chỉ là khu du lịch xây dựng để phục vụ người trung lưu. Thế nhưng ngày càng có nhiều khách có tiền ở Châu Văn Sơn tìm đến Phổ Giả Hắc để nghỉ ngơi trong sự bình an của thiên nhiên, được phục vụ chu đáo và quan trọng nhất là được xả stress.

Cô Hương khuyến cáo cả đoàn nên mang theo áo mưa, dù, túi nilon để chống ướt, mặc dù ngoài trời đang nắng. Tại lối vào hồ Sen trong quần thể khu du lịch, có nhiều quầy hàng bán áo mưa, dù, ca múc nước, xô chậu, súng phun nước… Du khách Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản mua nườm nượp. Hóa ra ở hồ Sen có trò té nước!

Du khách ngồi trên thuyền và được người của khu du lịch chèo thuyền dạo quanh hồ. Các thuyền sẽ “thủy chiến” với nhau bằng cách múc nước dưới hồ và té vào người đối phương. Trò này chẳng phải nhân lễ hội hay là phong tục riêng của địa phương, mà chỉ đơn giản là sáng kiến độc đáo của Phổ Giả Hắc. Du khách nhiệt liệt hưởng ứng vì được tha hồ đùa nghịch và tìm lại cân bằng trong cuộc sống. Bí quyết thu hút khách của khu du lịch là đấy!

Không rõ số tiền một du khách phải bỏ ra để tự trang bị “vũ khí” trước khi bước vào “thủy chiến”, nhưng với mức chi trung bình khoảng 40-70 nhân dân tệ (80.000-140.000 đồng) cho một món đồ, mà một ngày có đến hàng trăm lượt du khách, xem ra khu du lịch này kiếm tiền rất khá từ việc bán “vũ khí”. Ngoài ra, giá vé tham quan hồ Sen lên tới 100 nhân dân tệ (200.000 đồng)/người, rõ ràng ông chủ Phổ Giả Hắc tha hồ… đút tiền vào giỏ!

Nhìn từng đoàn khách hớn hở lũ lượt xuống thuyền, người nào cũng lăm lăm gáo, chậu, một số phụ nữ cắn răng chịu nóng khoác lên người áo mưa, đàn ông còn vui hơn cả trẻ em vì được… quậy tới bến, mới thấy ý tưởng trong du lịch quan trọng thế nào.

Tất cả du khách phải mặc áo phao. Đây là quy định bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn. Hồ Sen khá đẹp, đôi bờ phong cảnh hữu tình, hoa sen nở đầy trên mặt hồ. Cảnh quan hồ và hoa sen được bảo vệ, chăm sóc rất tốt. Du khách có thể té nước, vui đùa tùy ý nhưng tuyệt đối không được hái hoa, vứt rác xuống hồ. Chính vì môi trường và cảnh quan được bảo vệ nghiêm ngặt như vậy nên dù một năm có tới hàng chục ngàn lượt khách đến đây mà hồ vẫn giữ được nét đẹp hấp dẫn.

Chúng tôi ướt sũng sau hai giờ đồng hồ “thủy chiến”, nhưng nét mặt ai cũng rạng ngời niềm vui. Lâu lắm rồi mới có dịp đùa vui thoải mái như hồi nhỏ chơi trò bắn súng phun nước vào dịp Trung thu. Trong cơn mưa mát lạnh, hồ Sen có vẻ đẹp mơ màng và lãng mạn.

Chúng ta có Tam Cốc-Bích Động, có hồ Quan Sơn ở Hà Tây, có Khu du lịch Vân Long ở Ninh Bình còn đẹp hơn hồ Sen của nước bạn nhưng vẫn chưa biết cách để du khách vui vẻ tự nguyện 200.000 đồng để… được ướt người.