 |
Chùa Bổ Đà chính tên là chùa Quán Âm núi Bổ Đà, gọi tắt là chùa Bổ thuộc xã Tiên Lát, huyện Việt Yên, phủ Lạng Giang, tỉnh Hà Bắc, nay là xã Tiên Sơn, huyện Bắc Ninh. Chùa Bổ Đà là một trong những di tích lịch sử tiêu biểu của tỉnh Bắc Ninh, là một trong những trung tâm Phật giáo của phái Trúc Lâm Tam tổ, thờ Thạch Linh thần tướng.
Vị sư trụ trì Nguyễn Văn Cấp khi xưa đã viết những dòng thơ để nói về phong cảnh hữu tình của chùa:
"Bốn bề phong cảnh là đây
Bồng lai kia cũng thế này mà thôi"
Truyền thuyết về chùa Bổ còn lưu lại đến nay rằng: phía bắc sông Nguyệt Đức có núi Bổ Đà, từ thuở khai thiên lập địa ở giữa trái núi có một chỗ đất rộng bằng phẳng chừng khoảng 1 chiếc chiếu rải, là nơi đức Quán Thế Âm Bồ Tát ứng thân cứu đời và sau trở thành danh lam thắng cảnh. Thời thượng cổ trong làng có vợ chồng người tiều phu nghèo nhưng sống hiền lành, nhân đức tên Minh Đà, tuổi đã ngoài 40 mà vẫn chưa có con trai nối dõi. Hằng ngày hai vợ chồng vác rìu lên rừng thông đốn củi sống qua ngày và luôn tu nhân tích đức để mong sớm được trời phù hộ cho có con. Một hôm người chồng đốn đến gốc cây thông già, cứ mỗi nhát bổ ông lại niệm “Quán Thế âm Phật”, sau chợt thấy lóe sáng dưới nhát rìu, tiền bắn ra tung tóe, đếm được 32 đồng tiền. Ông biết là được trời Phật phù hộ liền quỳ lạy cầu khấn xin được chút con trai, sau đó ông dựng một ngôi chùa lợp tranh dưới gốc thông già và tô một pho tượng Quan âm hằng ngày khói hương thờ phụng. Quả nhiên sau đó 9 tháng 10 ngày vợ ông sinh hạ một cậu con trai khôi ngô. Vì thế ngôi chùa sau này được gọi là chùa ông Bổ, dần nhiều người qua lại lễ bái, cầu điều gì đều hiển ứng.
Đến đời vua Lê Bảo Thái (1720-1729), vị sư trụ trì tên là Phạm Kim Hưng đã trùng tu xây dựng thượng điện, tiền đường, cột đá, cột gỗ... Đời vua Lê Cảnh Hưng (1740-1786) có vị sư tổ họ Ngô hiệu là Tính Ánh, sắc phong Hảo Tiết hòa thượng, vân du qua đây, thấy phong cảnh u nhàn tĩnh mịch bèn cùng nhân dân xây thêm gạch ngói và trụ trì tại đây. Các vị hòa thượng Thiệu Không, tiếp đến hòa thượng Thi Tâm Phả Thần Như... tiếp nối tôn tạo, tu bổ chùa khiến nơi đây trở thành nơi đến vãn cảnh và tìm thi hứng của thập khách muôn phương.
Chùa Bổ rất cổ, đẹp và u tịch nằm yên tĩnh dưới chân một đồi thông, xung quanh là tường đất bao phủ. Nhiều người vẫn gọi chùa Bổ là chùa đất bởi không gian trong chùa man mác một màu nâu của đất, từ bể nước, tường, gạch cũ rêu phong... Điều đặc biệt là trong chùa có một thư viện với rất nhiều cuốn sách cổ. Nằm trong quần thể chùa Bổ Đà còn có đền thờ Thánh hóa trên đồi thông, tương truyền Thạch tướng công sau khi giúp vua trừ giặc đã về đây hóa về trời.
"Phượng Hoàng trái núi là đây
Là nơi Thạch tướng cưỡi mây về trời"
Nhà thơ Quang Dũng khi còn sống đã đôi lần đến thăm chùa và có một người bạn cố tri làm hòa thượng trụ trì chùa Bổ Đà. Trong một chuyến công tác ghé qua thăm, hay tin bạn đã không còn. Sau một đêm xin ngủ nhờ, ông ra bể nước tìm một hòn gạch non viết bài thơ khóc bạn lên tường trong tâm trạng của một người bạn không tìm được tri âm:
"Bổ Đà núi cũ thay màu cỏ
Thông vắng đường xưa, lạnh dấu chân..."
Nằm trong tỉnh Bắc Ninh có nhiều chùa chiền, nhưng chùa Bổ lại có nét rất riêng không lẫn, là nơi du khách đến tìm cảm hứng để sáng tác các họa phẩm và các tác phẩm văn thơ.
| (Nguồn: Báo CA Tp.HCM) |
