Lâu đài Potala ở Lhasa, thủ phủ của cao nguyên Tây Tạng (Trung Quốc), vừa được tạp chí USA Today và chương trình truyền hình “Good Morning America” bình chọn là một trong bảy “kỳ quan mới” của thế giới. Theo các chuyên gia, lâu đài Potala được chọn vì nó mang ý nghĩa quan trọng trong lịch sử tôn giáo và là một trong số các công trình kiến trúc quý hiếm của thời Tây Tạng cổ còn sót lại.
Nằm phía Tây thành phố Lhasa, dựa vào núi Hồng Lĩnh, bao quanh lâu đài Potala còn có những cánh đồng, làng mạc và sông ngòi. Lâu đài Potala cao 117 mét, gồm 13 tầng, còn được coi là biểu tượng của thành phố Lhasa. Chữ Potala là dịch âm của chữ Phổ Đà La, nghĩa là cung điện nơi ngự của Bồ Tát. Đứng bất kỳ hướng nào ở Lhasa, du khách cũng có thể thấy được quần thể lâu đài tráng lệ, nguy nga.
Lâu đài chiếm diện tích khoảng 130.000 mét vuông với 1.500 gian phòng, chứa hơn 10.000 Phật điện, 20.000 tượng điêu khắc lăng mộ của 8 vị Lạt Ma cùng rất nhiều bức tranh quý. Toàn bộ kiến trúc lâu đài đều làm bằng đá và gỗ. Tường của lâu đài dày từ 1 mét trở lên, có chỗ dày đến 5 mét, dùng những hòn đá to để khảm vào. Trên những vách của lâu đài đều có các bích họa với những màu sắc rực rỡ, nghệ thuật phong phú nhiều chủng loại. Trong lâu đài được bày trí mấy ngàn tượng Phật to nhỏ – đúc bằng vàng, bạc, đồng...với cách tạo hình rất sinh động. Năm 1988, chính phủ Trung Quốc đã chi 6 triệu USD để trùng tu lâu đài Potala. Lần trùng tu này vẫn giữ đúng theo quy tắc kiến trúc thời xưa.
Bên trong lâu đài có Thánh điện Potala - dinh thự thiêng liêng nhất ở lâu đài. Mỗi năm, các tín đồ Lạt Ma giáo đi bộ quanh lâu đài ít nhất một lần. Họ phải đi theo chiều kim đồng hồ để lúc nào Thánh điện Potala cũng ở bên tay phải họ, vì đây là phía tốt và may mắn nhất. Kim Loan điện Potala - nơi đồ sộ nhất, cao rộng thênh thang được kiến tạo để có thể chứa 5.000 người trong những dịp lễ long trọng. Trong lâu đài còn có gian trưng bày những chiếc tủ xưa, đủ kiểu lạ mắt; nhiều bộ đồ gia dụng đủ màu làm bằng vàng, bạc, sứ, men... của các thời đại Trung Quốc và của nhiều nước khác cũng có mặt...
Trên nóc lâu đài có 8 tháp Vàng biểu tượng cho mỗi Lạt Ma, có tháp phải dùng đến 9 vạn lượng vàng. Bên trong các tháp trang hoàng sặc sỡ dưới ánh sáng chan hòa của bức họa công chúa Văn Thành, nhiều tượng phật, đồ thờ cúng như lư hương, đèn, ấn nhà Thanh... toàn làm bằng vàng, bạc, đồng, hạt trai, mã não và nhiều loại đá quý khác. Trong đó có một tháp gắn hơn 2.000 hạt trai lấp lánh đủ màu sắc.
Lâu đài Potala được xây dựng vào thế kỷ thứ 7, đánh dấu cuộc hôn nhân gắn kết hai dân tộc Hán – Tạng giữa quốc vương Thổ phồn Songzanganbun và Văn Thành công chúa con gái của vua Đường Thái Tông. Được biết, lâu đài đã bị phá hủy hầu hết vào thời Trung Cổ và đến thế kỷ 17 mới được Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 5 xây dựng lại. Người Tây Tạng xây dựng lâu đài khéo đến nỗi nhìn từ xa, du khách tưởng đó là một phần của thiên nhiên. Có bức tường xây dựng nghiêng về phía trong, các cửa sổ ở dưới rộng hơn, còn phía trên thon nhọn trông giống đỉnh một ngọn đồi.
Lâu đài Potala còn là một kho tàng văn hóa Phật giáo Tây Tạng, từ khi nơi đây có một cuốn kinh Phật được viết bằng tay với chữ bằng vàng. Có rất nhiều nghệ thuật điêu khắc chạm trỗ nhiều màu sắc và những bức họa ghi chép những sự kiện về Đức Phật theo truyền thống văn học nhân gian và đời sống của những người Tây Tạng thời xưa. Potala xứng đáng với tước hiệu triển lãm nghệ thuật và viện bảo tàng; nó cũng là biểu tượng sự uyên thâm và quyền lực của người Tây Tạng.
(Nguồn:Báo Cần Thơ)
