The Netherlands mà người ta đặt cho Hà Lan nghĩa là vùng đất thấp hay vùng trũng, với nhiều khu vực ngập lụt, nhiễm mặn, phèn hoá, châu thổ chịu lũ chính của lưu vực sông Rhin, hứng chịu cường triều của biển Bắc.
Nhưng cũng vì đặc điểm này mà người Hà Lan đã trở thành một trong những chuyên gia số một về thuỷ lợi và công trình biển với rất nhiều thành tựu đáng khâm phục.
Đê biển Afsluitdijk là một trong những minh chứng điển hình với tổng chiều dài hơn 32km, rộng 90m, và độ cao ban đầu 7,25m trên mực nước biển trung bình.
Công trình này chạy dài từ mũi Den Oever thuộc tỉnh Noord Holland lên đến mũi Zurich thuộc tỉnh Friesland. Điều phi thường là giai đoạn thi công được tiến hành trong khoảng thời gian vẻn vẹn có sáu năm, từ 1927 đến 1933.
Theo quyết định phê chuẩn của Quốc hội Hà Lan năm 1916, đê biển Afsluitdijk đóng vai trò quyết định trong quy hoạch tổng thể điều phối thuỷ văn, chống lụt, rửa mặn, và tưới tiêu lớn nhất Hà Lan trong thế kỷ 20.
Mục đích chính của dự án là nhằm giúp Hà Lan giảm thiểu tối đa tác động của biển Bắc đến hoạt động thuỷ sản và nông nghiệp khu vực các tỉnh phía Bắc.
Phương án được lựa chọn là cô lập vịnh ngập triều nước mặn Zuiderzee, cải tạo chất lượng nước và hệ sinh thái cửa sông thành “biển hồ” nước ngọt IJsselmeer với tổng diện tích mặt nước khoảng 1.100km2, mở rộng thêm diện tích đất thổ cư và canh tác nông nghiệp.
Giai đoạn thi công được tiến hành từ bốn điểm xuất phát, bao gồm hai đầu từ hai phía đất liền và hai đảo thi công trung gian được hình thành ngay giữa biển Bắc.
Từ bốn điểm xuất phát này, chân đê cơ bản được mở rộng dần bằng cách đóng cọc và phun trực tiếp sét tàng lăn xuống biển từ tàu thi công, tạo nên hai chân đập nhỏ song song đồng thời, phần lòng giữa được bổ sung bằng cát.
Tiếp theo, các phương tiện thi công cơ giới bao mặt đê bằng sét, gia cố móng bằng đá bazan. Bề mặt trên cùng được phủ cát, đất, trồng cỏ và trải nhựa phục vụ mục đích giao thông.
Tại một số điểm đặc biệt yếu, có độ sâu lớn, tương ứng với tác động của dòng triều mạnh, các chuyên gia Hà Lan phải tiến hành một số biện pháp công trình đặc biệt và thi công gia cố bổ sung.
Điểm ghép nối cuối cùng của Afsluitdijk được hoàn tất vào ngày 28.5.1932, trước thời gian dự kiến hai năm, biển hồ IJsselmeer được hình thành tuy rằng chất lượng nước thời điểm đó vẫn có độ mặn cao và chưa sử dụng được cho các mục đích nông nghiệp.
Chỉ trong sáu tháng sau đó, mặt đê biển được hoàn thiện với đầy đủ thảm cỏ, cây xanh, công trình xây dựng phụ trợ, và đặc biệt là xa lộ châu Âu A7/E22 nối liền hai tỉnh Noord Holland và Friesland.
Lễ khánh thành Afsluitdijk và tượng đài tôn vinh kiến trúc sư trưởng lừng danh Dudok chính thức diễn ra vào ngày 25.9.1933, tại chính điểm ghép nối cuối cùng trên thân đê.
Hiện nay mực nước phía trong đất liền được kiểm soát và điều chỉnh mức thấp hơn mực nước biển bên ngoài khoảng 5 - 6m.
Diện tích đất thổ cư và canh tác được cải thiện thêm khoảng 1.000km2 bao gồm tỉnh mới Flevoland, hai thành phố phát triển nhanh nhất Hà Lan là Lelystad và Almere, cùng một loạt các thị trấn tập trung dân cư như Lemmer, Vollenhove, Blokzijk vốn trước đây là các đảo nhỏ Urk, Schokland, Wieringen…
(Theo SGTT)
