Suối Mỡ
Vị trí: Đền Suối Mỡ thuộc khu di tích suối Mỡ, xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
Đặc điểm: Đền Suối Mỡ gồm 3 ngôi đền Hạ, Trung và Thượng kế tiếp nhau qua đoạn suối dài, thờ chung Thượng Ngàn Thánh Mẫu (Công chúa Quế Mỵ Nương đời vua Hùng thứ16).
Suối Mỡ là tên một con suối chảy quanh co trong thung lũng núi Huyền Đinh- Yên Tử, tạo ra nhiều thác nước lớn, nhỏ tung bọt trắng xoá và nhiều bồn tắm thiên nhiên kỳ thú. Suối thác, núi ngàn ở suối Mỡ như hoà vào nhau huyền ảo tạo nên bức tranh sơn thuỷ hữu tình mang vẻ đẹp tự nhiên của núi rừng, của cây cối xanh mát soi bóng xuống khe suối trong vắt. Cảnh đẹp nhất nơi đây là đoạn suối có năm bậc thác mẹ con từ đền Thượng xuống đền Trung.
Đền suối Mỡ gồm đền Hạ, đền Trung và đền Thượng nằm dọc theo bờ suối. Đền có từ thời nhà Lê (thế kỷ XV- XVI) gắn liền với truyền thuyết “Thượng ngàn Thánh mẫu”, thờ bà chúa Thượng Ngàn (công chúa Quế Mị Nương, tương truyền là con gái thứ 10 của vua Hùng Đinh Vương). Hàng năm, vào ngày 30 tháng 3 và 1 tháng 4 âm lịch đều diễn ra hội đền với phần lễ trang trọng và phần hội đông vui, nhộn nhịp.
Tương truyền Quế Mỵ Nương là người đã có công mở thác Vực Mỡ đưa nước về cho dân khai hoang trồng trọt, lập làng xóm. Đền Thượng nằm ở lưng chừng núi Vực Mỡ, đối diện có núi Hang rất cao, cây cối um tùm xanh mát quanh năm. Từ đây trở xuống suối Mỡ rộng dần, có nhiều thác lớn nhỏ. Đền Trung nằm ở hữu ngạn dòng suối này, trong không gian rộng rãi thoáng mát. Cạnh đó là dòng nước suối trong lành róc rách chảy suốt tháng ngày đổ ra cửa đền Hạ. Đây là ngôi đền có quy mô lớn, thu hút nhiều khách thập phương về lễ đền. Đặc biệt khi đến đây, du khách sẽ không thể quên hình ảnh 5 ngọn thác luôn đổ nước trắng xóa. Theo truyền thuyết, đó chính là 5 ngón tay của Công chúa Quế Mỵ Nương khi ấn nhẹ sẽ tuôn ra dòng nước mát tưới cho đồng ruộng tốt tươi.
Thắng tích suối Mỡ còn có thác Thùm Thùm, Đấu Đong Quân, chùa Hòn trứng, chùa Hồ Bắc, đình Xoan, bãi Quần Ngựa…
Phong cảnh hữu tình gắn với những dấu tích xưa cũ hàng ngàn năm lịch sử, suối Mỡ được Bộ Văn hoá- Thông tin công nhận là di tích lịch sử văn hoá vào năm 1998. Hiện nay suối Mỡ đang được Nhà nước và tỉnh đầu tư xây dựng thành khu du lịch sinh thái, hấp dẫn khách du lịch tham quan.
