Giới thiệu đất nước - con người Argentina
Cộng hòa Argentina (tiếng Tây Ban Nha: República Argentina; Hán-Việt: Á Căn Đình; phiên âm Ác-hen-ti-na) là quốc gia thuộc Nam Mỹ, nằm giữa dãy Andes về phía tây và Đại Tây Dương về phía đông và nam.
Argentina có ranh giới với Paraguay và Bolivia về phía bắc, Brasil và Uruguay về phía đông bắc, và Chile về phía tây và nam. Quốc gia này cũng tuyên bố chủ quyền với một số lãnh thổ hải ngoại Anh, đó là quần đảo Falkland (Islas Malvinas) và quần đảo Nam Georgia và Nam Sandwich.
Dưới tên Châu Nam Cực Argentina, Argentina cũng tuyên bố chủ quyền khoảng 1.000.000 km² của châu Nam Cực, trùng với một số lãnh thổ mà Chile và Anh cũng đòi chủ quyền. Tính theo diện tích, quốc gia này lớn thứ hai Nam Mỹ (sau Brasil) và là quốc gia lớn thứ 8 trên thế giới.
Nước này gọi chính thức là República Argentina (trợ giúp·chi tiết), tức là Cộng hòa Argentina, trong khi trong pháp luật tên Nación Argentina (Quốc gia Argentina) được sử dụng.
Năm 2003, Argentina được bầu làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2004-2006.
Argentina lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 25 tháng 10 năm 1973.
Địa lý
Các đặc điểm chính
Argentina có tổng diện tích 2,766,891 km² (bao gồm cả các vùng đất tranh chấp), với 2,736,691 km² đất và 30,200 km² (1.1%) mặt nước.
Argentina trải dài 3,900km từ Bắc xuống Nam, và 1,400km từ Đông sang Tây (chỗ rộng nhất). Bề mặt địa hình có thể được chia thành 4 phần: đồng bằng màu mỡ Pampa ở trung tâm đất nước, là vùng nông nghiệp chính yếu của Argentina; vùng cao nguyên từ bằng phẳng tới đồi bát úp giàu tài nguyên Patagonia trải dài từ nửa phía Nam của đất nước tới Tierra del Fuego; các đồng bằng cận nhiệt Grand Chaco ở phía Bắc và vùng núi cao Andes chạy dọc theo biên giới phía Tây với Chile.
Điểm cao nhất nằm ở Mendoza. Cerro Aconcagua, với độ cao 6,962 meter là đỉnh núi cao nhất ở Châu Mỹ đồng thời là đỉnh cao nhất Nam Bán Cầu [1] and Western Hemisphere.[2]
Điểm có độ cao thấp nhất cả nước là Laguna del Carbón tại tỉnh Santa Cruz, với độ cao −105 meter (−344 ft) dưới mực nước biển [3] Đây cũng là điểm thấp nhất ở lục địa Nam Mỹ. Tâm điểm địa lý của đất nước nằm ở vùng trung nam đất nước, tỉnh La Pampa.
Điểm cực đông nằm tại thành phố Bernardo de Irigoyen, Misiones (26°15′S 53°38′W / -26.25, -53.633 (Argentina's easternmost continental point)), điểm cực Tây nằm trên rặng Mariano Moreno của tỉnh Santa Cruz (49°33′S 73°35′W / -49.55, -73.583 (Argentina's westernmost point)). Điểm cực Bắc là nơi giao thủy của sông Grande de San Juan và sông Mojinete, Jujuy (21°46′S 66°13′W / -21.767, -66.217 (Argentina's northernmost point)), và điểm cực Nam nằm tại mũi San Pío tại tỉnh Tierra del Fuego (55°03′S 66°31′W / -55.05, -66.517 (Argentina's southernmost point)).[4]
Argentina còn tranh cãi về chủ quyền trên Châu Nam Cực mặc dù không được các quốc gia khác công nhận.
Các vùng địa lý
Lãnh thổ Argentina được chia thành nhiều vùng địa lý với các đặc trưng riêng biệt của từng vùng:
Pampas
Vùng đồng bằng phía Tây và phía Nam Buenos Aires được chia thành Humid Pampa với nền nhiệt cao và Dry Pampa có khí hậu khô hạn hơn. Humid Pampa chiếm phần lớn diện tích của Buenos Aires, tỉnh Córdoba, phần lớn tỉnh Santa Fe và tỉnh La Pampa. Phần phía Tây của tỉnh La Pampa và tỉnh San Luis nằm trong vùng Dry Pampa.
Đất đai ở đây thiếu nước cho trồng trọt, chủ yếu được sử dụng để chăn thả gia súc. [[Sierra de Córdoba nằm trong tỉnh cùng tên là kiểu địa hình quan trọng nhất của đồng bằng Pampa.
Gran Chaco
Nằm ở phía Bắc của đất nước có kiểu khí hậu khô ẩm theo mùa, đất đai chủ yếu được dùng để trồng bông và chăn thả đại gia súc. Kiểu địa hình này hiện diện ở tỉnh Chaco và Formosa. Thỉnh thoảng thấy có sự xuất hiện của các cánh rừng cận nhiệt, cây bụi và đất ngập nước, là quê hương của nhiều loài động thực vật. Tỉnh Santiago del Estero nằm trong đới khô hạn nhất của vùng Gran Chaco.
Mesopotamia
là vùng đất nằm giữa sông Paraná và sông Uruguay. Đây là vùng đất của tỉnh Corrientes và tỉnh Entre Ríos. Vùng này có đât đai bằng phẳng thích hợp cho chăn nuôi đại gia súc và trột trọt. Tỉnh Misiones có kiểu khí hậu nhiệt đới nhiều hơn cả và là phần tiếp nối của cao nguyên Brazil. Tỉnh này có khí hậu cận nhiệt và thác Iguazú nổi tiếng.
Patagonia
Nằm trong các tỉnh Neuquén, Río Negro, Chubut và Santa Cruz. Phần lớn vùng này có khí hậu bán hoang mạc phía Bắc tới lạnh và hoang mạc phía Nam nhưng thực vật phát triển ở vùng rìa phía Tây và được tô điểm bởi rất nhiều hồ. Tierra del Fuego có khí hậu mát mẻ và ẩm ướt, được điều hòa bởi sự tác động của biển.
Cuyo
Trung Tây Argentina bởi dãy Andes. Về phía đông của vùng này là hoang mạc Cuyo. Băng tuyết từ các đỉnh núi cao là nguồn cung cấp nước chủ yếu cho các ốc đảo vùng thấp hơn.
Đây là vùng trồng cây ăn trái nổi tiếng của Argentina. Xa hơn về phía Bắc khí hậu trở nên khô và nóng hơn. Ranh giới phía Bắc của vùng điểm xuyến bởi kiểu địa hình Sierras Pampeanas, là một dãy các núi thấp trải rộng từ Bắc xuống Nam trong phần phía Bác của tỉnh San Luis.
NOA hay Northwest
là vùng có độ cao lớn nhất của cả nước. Các dãy núi song song với rất nhiều đỉnh cao hơn 6,000m thống lĩnh địa hình vùng này. Những dãy núi này phát triển rộng ra về phía Bắc. Chúng chia cắt các thung lũng sông màu mỡ. Xa hơn về phía Bắc gần biên giới Bolivia là cao nguyên Altiplano. Chí Tuyến Nam đi qua phần cực bắc của vùng này.
Sông hồ
Các sông lớn ở Argentina bao gồm Pilcomayo, Paraguay, Bermejo, Colorado, Río Negro, Salado, Uruguay và sông lớn nhất Paraná. Sông Paraná và sông Uruguay hợp nhau lại trước khi đổ ra Đại Tây Dương ở cửa Río de la Plata.
Các sông quan trọng khác gồm Atuel và Mendoza nằm trong tỉnh cùng tên, sông Chubut ở Patagonia, sông Río Grande ở Jujuy và sông San Francisco River ở Salta.
Argetina có rất nhiều hồ lớn, tập trung chủ yếu ở vùng Pantagonia. Đáng kể nhất gồm có Argentino và Viedma ở Santa Cruz, Nahuel Huapi ở Río Negro và Fagnano ở Tierra del Fuego và Colhué Huapi và Musters ở Chubut.
Hồ Buenos Aires và O'Higgins/San Martín Lake nằm giữa Argentina và Chile. Mar Chiquita, Córdoba là hồ mặn lớn nhất nước. Có rất nhiều hồ nhân tạo được tạo thành từ các đập ngăn nước. Argentina còn có rất nhiều điểm phun nước nóng như Termas de Río Hondo có nhiệt độ nước khi phu lên đạt 65 °C và 89 °C.
Vùng biển và đới ven bờ
Argentina có 4,465km đường bờ biển.[7] Thềm lục địa nhìn chung rộng; vùng nước nông Đại Tây Dương được gọi là Mar Argentino. Bờ Đại Tây Dương là điểm dừng chân ưa thích hàng trăm năm nay của du khách.
Vùng biển của Argentina giàu tài nguyên thủy sản và dầu khí. Địa hình đới bờ chủ yếu là các đụn cát và khe đá. Hải lưu chính tác động đến khí hậu Argentina là dòng Hải lưu nóng Brazil và dòng Hải lưu lạnh Falkland.
Khí hậu
Vì trải dài trên nhiều vĩ độ và chênh lệch độ cao lớn, Argentina có nhiều kiểu khí hậu khác nhau. Ôn đới là kiểu khí hậu chi phối, kiểu khí hậu cận nhiệt hiện diện ở miền Bắc và kiểu khí hậu cận cực hiện diện ở miền Nam đất nước. Khí hậu miền Bắc có đặc điểm mùa hè nóng, ẩm ướt và mùa đông khô vừa, thỉnh thoảng gây hạn hán trong một thời gian.
Miền Trung có mùa hè nóng với sấm chớp (miền Tây Argentina là nơi có mưa đá nhiều nhất thế giới) và mùa đông lạnh. Các vùng phía Nam có mùa hè ấm áp, mùa đông lạnh với những trận mưa tuyết lớn, đặc biệt trong vùng núi. Càng lên cao, khí hậu càng lạnh giá.
Nhiệt độ tối cao và tối thấp được ghi nhật ở Mỹ Latin xảy ra tại Argentina. Nhiệt độ tối cao được ghi nhận là 49.1oC tại Villa de María, Córdoba, ngày 2 tháng 1 năm 1920. Nhiệt độ tối thấp là -39.0oC tại Valle de los Patos Superior, San Juan, ngày 17 tháng 1 năm 1972.
Các khối không khí chủ yếu hoạt động ở Argentina gồm khối không khí lạnh Pampero Winds hoạt động trên vùng Patagonia và Pampas. Khối không khí nóng thổi từ phía Bắc lên mang lại kiểu thời tiết ấm áp hơn cho mùa đông.
Hiệu ứng Foeln và Zonda tác động lên khí hậu vùng Trung Tây đất nước. Zonda là kiểu gió thổi từ vùng núi cao Andes xuống, do mất ẩm trong quá trình di chuyển cộng với tốc độ rất lớn (có khi lên đến 120 km/h) trong nhiều giờ liền, gió có thể gây cháy trên diện rộng.
Do nằm trong đới cận cực, vùng phía Nam đất nước trải qua ngày rất dài vào mùa hè(19h từ tháng 11 đến tháng 2 năm sau) và ngày rất ngắn vào mùa đông (từ tháng 5 đến tháng 8).
Dân số
Các số liệu thống ê hiện thời
Viện Thống kê dân số quốc gia (National Institute of Statistics and Census of Argentina-INDEC) cho thấy dân số Argentina đạt 36,260,130 người vào năm 2001, đứng thứ 3 ở Mỹ Latin, thứ 30 trên thế giới.
Năm 2008, dân số đạt 40,482,000 người. Mật độ dân số là 15 người/km2,so với thế giới là 50 người/km2. Dân số phân bố rất không đồng đều, thủ đô Buenos Aires có mật độ 14,000 người/km2 trong khi tỉnh Santa Cruz thì thấp hơn 1 người/km2. Argentina là nước duy nhất ở Mỹ Latin có tỷ lệ nhập cư cao hơn tỷ lệ xuất cư
Theo Wikipedia
